Schade of overlast door insecten

Eikenprocessierupsen leven in grote nesten op alleenstaande eiken, bij voorkeur in de zon. ’s Nachts verlaten ze hun nest om in een lange rij – een processie – eikenbladeren te gaan eten. Dat is niet schadelijk voor de boom omdat de rupsen alleen bladeren eten en geen knoppen beschadigen. Bomen die jaar na jaar getroffen worden, kunnen wel verzwakken en vatbaarder worden voor ziekten, schimmels en andere insecten. 

Voor mensen en dieren zijn vooral de brandharen van de eikenprocessierups heel irriterend. Elke rups kan tot 700.000 brandharen hebben, die worden afgestoten bij verstoring. Vermijd daarom contact met de rupsen en hun nesten. Op plaatsen waar veel mensen komen, kan een gerichte bestrijding nodig zijn.

• Meer informatie leest u ook op www.natuurenbos.be/eikenprocessierups
   

De Europese hoornaar is de grootste inheemse wesp van België. Hij kan tot 3,5 centimeter lang worden. Hoornaars jagen vooral op andere insecten, vandaar hun bijnaam ‘killerwesp’. In tegenstelling tot gewone wespen tonen ze weinig interesse in zoetigheid.
Een hoornaar is minder agressief dan een gewone wesp, maar een steek kan wel pijnlijker zijn. In de meeste gevallen is een steek ongevaarlijk.

De Aziatische hoornaar is onlangs vanuit Frankrijk naar België gemigreerd. Hij is kleiner en donkerder dan de Europese hoornaar, maar heeft grotere nesten. Als u een nest Aziatische hoornaars ontdekt dicht bij menselijke activiteit, contacteer dan de brandweer om het te laten verwijderen. Ontdekt u een nest op een minder gevaarlijke plaats, dan is het best om dit te melden via Vespawatch.be.

• Meer informatie over Aziatische hoornaars
• Meldpunt Aziatische hoornaar
• Hoornaars herkennen
   

De houtworm is de larve van de houtkever, een klein bruin kevertje van ongeveer 2 millimeter dat eitjes legt op onbehandeld hout. De larven vreten zich in het hout en maken kleine gaatjes. Zo kunnen ze meubelen en houten vloeren beschadigen. Er bestaan verschillende manieren om houtwormen weg te houden of te verwijderen.
 

Kakkerlakken gedijen vooral binnenshuis. Ze leven van organisch afval, zoals etensresten, en dragen daardoor vaak schimmels en ziektekiemen mee. Een kakkerlakkenplaag kan veel overlast veroorzaken. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om kakkerlakken weg te houden of te verwijderen.
 

Knijten, knutten of knaasjes zijn heel kleine steekvliegjes die amper 1 tot 4 millimeter groot zijn. Ze worden wereldwijd aangetroffen zowel van de tropen tot de toendra, van zeeniveau tot 4000m hoog. Er zijn ongeveer 1400 soorten gekend waarvan minstens 83 soorten in Europa en een 45tal soorten in België voorkomen.
Van nature komen ze voor in zowat elk habitat voor maar omdat ze houden van een vochtige omgeving (hun larven zijn semi-aquatisch) komen ze meestal voor in (brakwater) moerassen, venen, wetlands, slikken en schorren, getijdengebieden, mest(hopen), vochtige zones in bossen en graslanden, rivieroevers,… Ze zijn heel flexibel en kunnen dan ook in extreme omstandigheden leven en zich snel aanpassen aan een veranderende omgeving.

Wereldwijd zijn ongeveer 1400 soorten gekend waarvan minstens 83 soorten in Europa en een 45tal in België voorkomen. Ze komen al van oudsher voor in België, onder andere op sommige plaatsen langs de Schelde. Dat ze de laatste jaren opnieuw opduiken, toont aan dat de waterkwaliteit sterk verbeterd is. Dat is op zich goed nieuws voor het leven in de Schelde, maar knijten zorgen ook voor heel wat overlast. Het aanpakken van het knijtenprobleem vereist gebiedsspecifiek maatwerk. Er wordt onderzoek gedaan naar oplossingen op lange termijn in combinatie met maatregelen die uitgetest worden op korte termijn. Lees de meest actuele info over knijten >

Net als steekmuggen zuigen ze bloed van mensen en dieren. Hun beet kan, in sommige gevallen, hevige allergische reacties veroorzaken. Indien dit het geval is kan u best een huisarts raadplegen voor verdere verzorging. Naast het dragen van lange kledij kan ook gebruik gemaakt worden van insecten werende middelen op basis van DEET of Icardine/Picardine/Saltidine. Lees aandachtig de bijsluiter voor gebruik van deze middelen. Een fijnmazig muskietennet voor ramen en deuren kan helpen om de knijten buiten te houden. 

Naast hevige overlast kunnen knijten ook ziekten overdragen, waarvan de belangrijkste een veterinaire impact hebben zoals Blauwtong virus (BTV).
 

De letterzetter (Ips typographus) is een schorskever van een halve centimeter lang. Hij gedijt het best in verzwakte of omgevallen fijnsparren. Daar boort hij zich door de schors naar binnen om een nest te maken. Zodra de larven uitkomen, kunnen ze andere bomen aantasten. Op die manier kan de letterzetter hele bossen bedreigen. 

De letterzetter is momenteel in opmars in Vlaanderen omdat veel fijnsparren verzwakt zijn door de terugkerende droogteperiodes. Daarom geldt het advies om aangetaste bomen zo snel mogelijk te kappen en te verwijderen. Ook omgevallen bomen (stormhout) en pas gekapte bomen worden best snel verwijderd, zodat een herbesmetting geen kans krijgt. 

Elke eigenaar is zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van een gepaste bestrijdingsstrategie. 

• Voor fijnsparren die zijn aangetast door de letterzetter en die onder een beheerplan vallen, heeft Natuur en Bos tot eind 2020 in heel Vlaanderen de schoontijd opgeheven. Dat is de periode – meestal van 1 april tot 30 juni – waarin een bos niet geëxploiteerd of geruimd mag worden om broedende vogels, bedreigde diersoorten of bloeiende vegetaties te beschermen. Elke kapping moet vooraf per mail aan Natuur en Bos gemeld worden. 
• Voor fijnsparbestanden die niet onder een beheerplan vallen, moet u een kapmachtiging aanvragen.
   

Mieren in de tuin vormen zelden een probleem. Via deuren, ramen of gaatjes kunnen ze echter ook huizen binnen raken en voor overlast zorgen. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om mieren weg te houden of te verwijderen. U kunt bijvoorbeeld de toegangsweg dichtstoppen.

Let op: inheemse bosmierensoorten (en hun nesten) zijn wettelijk beschermd en mogen niet zomaar bestreden worden. Bij zware overlast kunt u contact opnemen met Natuur en Bos. 

• Lees het dossier over de rode bosmier op Onze Natuur >
   

De kleermot of klerenmot is een lichtbruine nachtvlinder met vleugels van 10 tot 15 millimeter. De larven van de kleermot voeden zich met de eiwitten in dierlijke vezels. Ze eten bijvoorbeeld gaten in een wollen trui. Kleren uit niet-dierlijke materialen, zoals katoen of linnen, worden niet aangetast. Hebt u last van motten, bekijk dan de maatregelen om ze weg te houden of te verwijderen.
 

Slakken zijn de enige weekdieren die ook op het land leven. De meeste slakken leven in zee of in zoet water. Landslakken eten algen en schimmels, maar ook groenten en fruit. Daardoor zijn ze vaak ongewenste gasten in een moestuin. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om slakken weg te houden of te verwijderen.

Let op: wijngaardslakken – de gekende ‘escargots’ die u in de winkel kunt kopen – zijn beschermde dieren. U mag ze dus niet bestrijden.
 

Teken zijn kleine, spinachtige parasieten die zich vastzetten op de huid om bloed te zuigen. Een tekenbeet is meestal pijnloos en onschuldig, maar als de teek besmet is met een bacterie, kunt u er ziek van worden. Er bestaan verschillende manieren om een tekenbeet te voorkomen of een teek te verwijderen.
 

Aedes alboptictus of de Aziatische tijgermug is een kleine (ca 4-5 mm) zwarte mug met opvallend zwart wit gestreepte poten waarvan het uiteinde van het laatste paar ook wit is. Er is een duidelijke witte middenstreep bovenaan op het borststuk/de rug.
De tijgermug heeft zich aangepast aan de mens en is buiten zijn oorspronkelijk areaal, uitsluitend in de nabijheid van de mens te vinden. Dat wil zeggen dat de mug enkel in steden en dorpen zal worden aangetroffen en niet in natuurgebieden. Sowieso broedt deze mug het liefst in kleine holtes met stilstaand water: emmers, gieters, bloempotten en schaaltjes, regentonnen, dakgoten maar ook parasolvoeten en putdeksels behoren tot de typische broedplaatsen. In vijvers, beken, meren, slikken/schorren en moerassen zal je de tijgermug niet aantreffen (maar wel andere muggen).

Ook al kan de tijgermug ziekten overbrengen is zij vooral vervelend omdat ze overdag steekt (bij ochtendgloren maar zeker en vast in de namiddag vanaf 15u). Beten kunnen vaak heviger jeuken en groter worden omdat elke mug net een iets anders stofje inspuit waar ons lichaam soms sterker op kan reageren. Ook allergische reacties zijn gekend.

Het dragen van lange kledij kan beschermend werken, al kunnen muggen door bepaalde stof heen steken. Het gebruik van muggenmelk op basis van DEETof Icardine/Picardine/Saltidine kan aangewezen zijn. Muggenmelk op basis van natuurlijke producten zijn minder effectief maar kunnen in deze fase en bij ontbreken van allergische reacties wel afdoende zijn. Lees aandachtig de bijsluiter voor het gebruik van insectenwerende middelen. Voor meer informatie over preventieve maatregelen kan u terecht op de website muggensurveillance.be en de website van het departement zorg.

Het risico op overdracht van ziekten is laag daar de populaties van de muggen nog klein zijn en de ziekten zelf nog niet zijn binnengebracht (door reizigers) in gebieden met tijgermuggen. ANB neemt momenteel de bestrijding voor zijn rekening in Vlaanderen, hiervoor werken we samen met Rentokil. De bestrijding gebeurt met een product op basis van Bti dat schadelijk is voor muggenlarven maar niet voor andere dieren noch voor de mens.

Mocht u een tijgermug gezien hebben kan u die melden via muggensurveillance.be. Hier kan u ook maatregelen terugvinden die u rond uw huis kan toepassen zodat de tijgermug geen broedplaatsen meer kan vinden. Alleen samen met uw hulp zullen we deze mug kunnen bestrijden. We rekenen dan ook op uw medewerking voor zowel het melden van muggen als het bestrijden door het nemen van preventieve maatregelen en het toelaten van de bestrijders in uw tuin of op uw balkon/terras.
 

Vliegen leven overal: op mest, op dode dieren, op afval, maar ook op vers voedsel. Door van de ene plaats naar de andere te vliegen verspreiden ze ziektekiemen. Buitenshuis vormen vliegen meestal geen probleem. Hebt u veel last van vliegen in de keuken of de woonkamer, bekijk dan de mogelijkheden om ze weg te houden of te verwijderen.
 

Vlooien zijn kleine, springende insecten die zich voeden met het bloed van mensen en dieren. Ze gedijen het best in verwarmde huizen met tapijten en huisdieren. Een vlooienbeet ziet er meestal uit als een rood vlekje met een puntje of bultje en kan veel jeuk geven. Krabben is uit den boze, want zo kunnen ontstoken wondjes ontstaan. Er bestaan verschillende manieren om vlooien weg te houden of te verwijderen.
 

Wespen zijn nuttige dieren. Ze vangen schadelijke insecten. Van half augustus tot eind oktober speuren werksters de omgeving af naar zoetigheid zoals rijp fruit, taart, limonade… In die periode kunnen ze  hinderlijk zijn. Als wespen in het nauw gedreven worden of als hun nest verstoord dreigt te worden, kunnen ze steken. Er bestaan verschillende manieren om wespen op een afstand te houden. Hebt u last van een wespennest in uw huis of vlak bij het terras? Laat dan best de brandweer komen.