Schade of overlast door insecten

Eikenprocessierupsen leven in grote nesten op alleenstaande eiken, bij voorkeur in de zon. ’s Nachts verlaten ze hun nest om in een lange rij – een processie – eikenbladeren te gaan eten. Dat is niet schadelijk voor de boom omdat de rupsen alleen bladeren eten en geen knoppen beschadigen. Bomen die jaar na jaar getroffen worden, kunnen wel verzwakken en vatbaarder worden voor ziekten, schimmels en andere insecten. 

Voor mensen en dieren zijn vooral de brandharen van de eikenprocessierups heel irriterend. Elke rups kan tot 700.000 brandharen hebben, die worden afgestoten bij verstoring. Vermijd daarom contact met de rupsen en hun nesten. Op plaatsen waar veel mensen komen, kan een gerichte bestrijding nodig zijn.

• Meer informatie leest u ook op www.natuurenbos.be/eikenprocessierups 

De Europese hoornaar is de grootste inheemse wesp van België. Hij kan tot 3,5 centimeter lang worden. Hoornaars jagen vooral op andere insecten, vandaar hun bijnaam ‘killerwesp’. In tegenstelling tot gewone wespen tonen ze weinig interesse in zoetigheid.
Een hoornaar is minder agressief dan een gewone wesp, maar een steek kan wel pijnlijker zijn. In de meeste gevallen is een steek ongevaarlijk.

De Aziatische hoornaar is onlangs vanuit Frankrijk naar België gemigreerd. Hij is kleiner en donkerder dan de Europese hoornaar, maar heeft grotere nesten. Als u een nest Aziatische hoornaars ontdekt, contacteer dan de brandweer of Natuur en Bos om het te laten verwijderen. Het is belangrijk waarnemingen van deze soort te melden via Vespawatch.be.

• Meer informatie over Aziatische hoornaars
• Meldpunt Aziatische hoornaar
• Hoornaars herkennen
   

De houtworm is de larve van de houtkever, een klein bruin kevertje van ongeveer 2 millimeter dat eitjes legt op onbehandeld hout. De larven vreten zich in het hout en maken kleine gaatjes. Zo kunnen ze meubelen en houten vloeren beschadigen. Er bestaan verschillende manieren om houtwormen weg te houden of te verwijderen.
 

Kakkerlakken gedijen vooral binnenshuis. Ze leven van organisch afval, zoals etensresten, en dragen daardoor vaak schimmels en ziektekiemen mee. Een kakkerlakkenplaag kan veel overlast veroorzaken. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om kakkerlakken weg te houden of te verwijderen.
 

Knijten, knutten of knaasjes zijn heel kleine steekvliegjes: ze worden amper 1 tot 4 millimeter groot. Net als steekmuggen zuigen ze bloed van mensen en dieren. Hun beet kan hevige jeuk veroorzaken en soms ook ziektekiemen overdragen. Knijten vertonen zich zelden in de volle zon, maar in de schaduw of de avondzon en bij weinig wind kunnen ze heel hinderlijk zijn.

Knijten komen in België vooral voor rond de Schelde, in de buurt van Gent en Gentbrugge. De laatste tijd zien we ze ook in Wetteren en Mechelen. Ze komen eigenlijk al van oudsher voor in België, maar door de vervuiling van de Schelde vorige eeuw vielen hun aantallen sterk terug. Dat ze de laatste jaren opnieuw opduiken, toont aan dat de waterkwaliteit sterk verbeterd is. Dat is op zich goed nieuws voor het leven in de Schelde, maar knijten zorgen ook voor heel wat overlast. Het aanpakken van het knijtenprobleem vereist gebiedsspecifiek maatwerk. Er wordt onderzoek gedaan naar oplossingen op lange termijn in combinatie met maatregelen die uitgetest worden op korte termijn. 

In een vochtige omgeving, waar ze zich vlot kunnen voortplanten, is er weinig tegen de steekvliegjes te beginnen. Smeersels en oliën hebben nauwelijks effect. Hebt u last van knijten, probeer dan:

• Het lichaam goed te bedekken
• In beweging te blijven 
• Een ventilator vlakbij te zetten 
• Een fijn muskietengaas te spannen
   

Merkt u knijten op in de omgeving van de Scheldearm in Gentbrugge? Meld het aan de stad Gent en help de groendienst om maatregelen te nemen.
 

• Lees de meest actuele info over knijten
   

De letterzetter (Ips typographus) is een schorskever van een halve centimeter lang. Hij gedijt het best in verzwakte of omgevallen fijnsparren. Daar boort hij zich door de schors naar binnen om een nest te maken. Zodra de larven uitkomen, kunnen ze andere bomen aantasten. Op die manier kan de letterzetter hele bossen bedreigen. 

De letterzetter is momenteel in opmars in Vlaanderen omdat veel fijnsparren verzwakt zijn door de terugkerende droogteperiodes. Daarom geldt het advies om aangetaste bomen zo snel mogelijk te kappen en te verwijderen. Ook omgevallen bomen (stormhout) en pas gekapte bomen worden best snel verwijderd, zodat een herbesmetting geen kans krijgt. 

Elke eigenaar is zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van een gepaste bestrijdingsstrategie. 

• Voor fijnsparren die zijn aangetast door de letterzetter en die onder een beheerplan vallen, heeft Natuur en Bos tot eind 2020 in heel Vlaanderen de schoontijd opgeheven. Dat is de periode – meestal van 1 april tot 30 juni – waarin een bos niet geëxploiteerd of geruimd mag worden om broedende vogels, bedreigde diersoorten of bloeiende vegetaties te beschermen. Elke kapping moet vooraf per mail aan Natuur en Bos gemeld worden. 
• Voor fijnsparbestanden die niet onder een beheerplan vallen, moet u een kapmachtiging aanvragen.
   

Mieren in de tuin vormen zelden een probleem. Via deuren, ramen of gaatjes kunnen ze echter ook huizen binnen raken en voor overlast zorgen. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om mieren weg te houden of te verwijderen. U kunt bijvoorbeeld de toegangsweg dichtstoppen.

Let op: inheemse bosmierensoorten (en hun nesten) zijn wettelijk beschermd en mogen niet zomaar bestreden worden. Bij zware overlast kunt u contact opnemen met Natuur en Bos. 

• Lees het dossier over de rode bosmier op Onze Natuur >
   

De kleermot of klerenmot is een lichtbruine nachtvlinder met vleugels van 10 tot 15 millimeter. De larven van de kleermot voeden zich met de eiwitten in dierlijke vezels. Ze eten bijvoorbeeld gaten in een wollen trui. Kleren uit niet-dierlijke materialen, zoals katoen of linnen, worden niet aangetast. Hebt u last van motten, bekijk dan de maatregelen om ze weg te houden of te verwijderen.
 

Slakken zijn de enige weekdieren die ook op het land leven. De meeste slakken leven in zee of in zoet water. Landslakken eten algen en schimmels, maar ook groenten en fruit. Daardoor zijn ze vaak ongewenste gasten in een moestuin. Gelukkig bestaan er verschillende manieren om slakken weg te houden of te verwijderen.

Let op: wijngaardslakken – de gekende ‘escargots’ die u in de winkel kunt kopen – zijn beschermde dieren. U mag ze dus niet bestrijden.
 

Vliegen leven overal: op mest, op dode dieren, op afval, maar ook op vers voedsel. Door van de ene plaats naar de andere te vliegen verspreiden ze ziektekiemen. Buitenshuis vormen vliegen meestal geen probleem. Hebt u veel last van vliegen in de keuken of de woonkamer, bekijk dan de mogelijkheden om ze weg te houden of te verwijderen.
 

Wespen zijn nuttige dieren. Ze vangen schadelijke insecten. Van half augustus tot eind oktober speuren werksters de omgeving af naar zoetigheid zoals rijp fruit, taart, limonade… In die periode kunnen ze  hinderlijk zijn. Als wespen in het nauw gedreven worden of als hun nest verstoord dreigt te worden, kunnen ze steken. Er bestaan verschillende manieren om wespen op een afstand te houden. Hebt u last van een wespennest in uw huis of vlak bij het terras? Laat dan best de brandweer komen.
 

Teken zijn kleine, spinachtige parasieten die zich vastzetten op de huid om bloed te zuigen. Een tekenbeet is meestal pijnloos en onschuldig, maar als de teek besmet is met een bacterie, kunt u er ziek van worden. Er bestaan verschillende manieren om een tekenbeet te voorkomen of een teek te verwijderen.
 

Vlooien zijn kleine, springende insecten die zich voeden met het bloed van mensen en dieren. Ze gedijen het best in verwarmde huizen met tapijten en huisdieren. Een vlooienbeet ziet er meestal uit als een rood vlekje met een puntje of bultje en kan veel jeuk geven. Krabben is uit den boze, want zo kunnen ontstoken wondjes ontstaan. Er bestaan verschillende manieren om vlooien weg te houden of te verwijderen.