In het beleid rond de patrijs is het opvolgen van de populatie zeer belangrijk. Daarom tellen jagers elk jaar de broedkoppels via een telprotocol op papier of met een app en geven ze die cijfers door aan het Agentschap voor Natuur en Bos via e-patrijs.
Beluister hieronder het standaardgeluid van een roepende patrijs.
Algemene informatie over patrijs
De patrijs is een typische plattelandsvogel die, net als vele andere minder bekende akkervogels, lijdt onder de intensivering van de landbouw. Door het maximaliseren van het landbouwareaal en het gebruik van pesticiden en herbiciden daalt de habitatkwaliteit van de patrijs. Ze vinden minder beschutting en minder voedsel, de nesten gaan verloren, de kuikens sterven of worden gedood door landbouwwerkzaamheden of predatoren. Aan de hand van voorjaarstellingen, biotoopverbetering en controle proberen we deze soort beter te beschermen.
De achteruitgang van de populatie van patrijs is niet alleen een probleem in Vlaanderen, maar in heel Europa. De soort staat dan ook als kwetsbaar op de rode lijst. De patrijs is een paraplusoort voor akkervogels in het algemeen: waar het goed gaat met de patrijs, gaat het meestal goed met de volledige akkerbiodiversiteit.
Jagers zijn vaak sterke bondgenoten in de bescherming van de patrijs. Voor velen klinkt dat als een contradictie, maar jagers willen vooral duurzaam jagen. Als jagers in de toekomst nog op patrijzen willen jagen, moeten ze er dus voor zorgen dat er nog voldoende zijn om de toelating hiervoor te krijgen van de overheid. Daarom doen ze inspanningen om ervoor te zorgen dat patrijzen kunnen overleven en zich talrijk kunnen voortplanten.
Gestandaardiseerde voorjaarstellingen
Het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek (INBO) heeft een gestandaardiseerd telprotocol gemaakt, op papier en met een app. Vanaf 2021 is dit telprotocol in voege. Daarbij gaan jagers in de periode van 15 januari tot en met 31 maart het veld in. Op vaste telpunten in hun jachtterrein spelen zij het geluid van een roepende patrijs af en checken ze of ze patrijzen zien die op het geluid reageren. Die waarnemingen geven ze in via e-patrijs. Het INBO verwerkt de informatie tot wetenschappelijke gegevens die de basis vormen voor het beleid.
Patrijzenjacht
Om te mogen jagen op patrijs moeten WBE’s voldoen aan enkele basisvoorwaarden. WBE’s mogen patrijzen enkel bejagen als de opeenvolgende wildrapporten uitwijzen dat voor het geheel van jachtterreinen die tot de WBE behoren, gedurende de drie voorgaande kalenderjaren, een gemiddelde dichtheid waargenomen is van minstens drie broedparen patrijzen per 100 ha open ruimte.
ANB kan bovendien de jacht op een kleinwildsoorten sluiten als het wildbestand voor de kleinwildsoort in kwestie ongunstig is binnen het werkingsgebied van de desbetreffende WBE. Om dat te kunnen evalueren heeft het ANB een gestandaardiseerd telprotocol in het leven geroepen. De resultaten van de gestandaardiseerde tellingen rekent het INBO om naar een gemiddelde dichtheid broedparen patrijzen per 100 ha open ruimte voor geheel van jachtterreinen die tot de WBE behoren. De jacht wordt automatisch gesloten voor WBE’s die geen gestandaardiseerde telling hebben uitgevoerd.
Biotoopverbetering
Wil men op een duurzame manier patrijzen blijven bejagen, is ook de verbetering van de akkerbiotoop belangrijk in het beleid rond patrijs. In het faunabeheerplan geven de jagers aan hoe ze meewerken aan een patrijsvriendelijke biotoop. Wildbeheereenheden kunnen subsidies krijgen voor het inzaaien van akkers met mengsels die aantrekkelijk zijn voor insecten en akkervogels.
Controle
Tot slot wordt ook extra ingezet op controle. Natuurinspectie ziet erop toe dat er geen illegale jacht plaatsvindt, dat er geen illegale uitzettingen gebeuren, dat er geen kleine landschapselementen vernietigd worden, dat mensen hun honden niet laten loslopen in het veld, enzovoort. Om dat te ondersteunen laat Natuur en Bos onderzoek doen naar patrijzengenetica en naar de betrouwbaarheid van de tellingen.