Beleid rond invasieve exoten

De toegenomen mobiliteit van de mens zorgt al enkele decennia voor een stijging van het aantal uitheemse soorten. In Europa zijn er bijna 11.000 uitheemse soorten waargenomen in de natuur. Ook in Vlaanderen neemt het aantal toe. 

De meeste uitheemse soorten geven geen problemen omdat ze niet kunnen overleven in onze natuur of omdat ze geen schade aanrichten. Sommige uitheemse soorten voelen zich echter helemaal thuis in Vlaanderen en breiden zo sterk uit dat ze schade of overlast veroorzaken. In dat geval spreken we over invasieve uitheemse soorten of invasieve exoten.

Invasieve exoten kunnen:

• Inheemse soorten onderdrukken of opeten
• Ziekten overdragen naar andere soorten
• Een gevaar vormen voor de volksgezondheid (denk bijvoorbeeld aan de reuzenberenklauw of alsemambrosia)
• Economische schade aanrichten (bijvoorbeeld omdat de bevaarbaarheid van waterlopen in het gedrang komt)
   

De Europese aanpak omvat onder meer een dynamische lijst van zorgwekkende invasieve exoten in de Europese Unie. Ook op de website van Ecopedia leest u meer informatie rond invasieve exoten. Om de negatieve impact van invasieve, uitheemse soorten zoveel mogelijk te beperken hanteert Europa een drietrapsaanpak:
1.    Preventie
2.    Snel opsporen en ingrijpen
3.    Beheren en (indien nodig) terugdringen

In Vlaanderen wordt de drietrapsaanpak in de praktijk gebracht door Natuur en Bos.
 

Bevoegdheden
De bevoegdheden rond invasieve exoten zijn in België enigszins versnipperd (zie samenwerkingsakkoord). 

• De invoer, doorvoer en uitvoer van uitheemse dieren en planten wordt geregeld door de federale overheid
• Het bezit, de handel en het beheer van uitheemse soorten is een gewestelijke bevoegdheid
• De bestrijding van invasieve exoten die zich hier hebben gevestigd valt onder de verantwoordelijkheid van de verschillende terreineigenaars en -beheerders

Drietrapsaanpak
Natuur en Bos wil samen met de gewestelijke en federale regeringen de Europese verordening rond invasieve exoten zo doeltreffend mogelijk invullen. Conform de Europese regels en de afspraken in het Biodiversiteitsverdrag hanteert Natuur en Bos daarbij een drietrapsaanpak:

1. Preventie en bewustmaking: sensibilisering moet verhinderen dat schadelijke soorten nog in de Vlaamse natuur verzeild geraken en er problemen veroorzaken. 
2. Snel opsporen en ingrijpen: individuele exemplaren van invasieve exoten die in Vlaanderen nog geen vaste voet aan de grond hebben gekregen, moeten zo snel mogelijk worden opgespoord en verwijderd.
3. Passend beheer: invasieve exoten die al in Vlaanderen gevestigd zijn, moeten op passende wijze beheerd worden. Daarnaast wil Natuur en Bos de oorspronkelijke, inheemse natuur sterker en veerkrachtiger maken tegen invasies.
    

Niet-invasieve exoten
Voor niet-invasieve exoten die in Vlaanderen waardevolle toepassingen kennen, wil Natuur en Bos inzetten op duidelijke wetgeving om het gebruik ervan te faciliteren.