Invasieve exoten bestrijden

De meeste invasieve exoten zijn in onze streken terechtgekomen nadat ze door de mens werden ingevoerd. Zo werd reuzenbalsemien als sierplant geïmporteerd. Ook Canadese ganzen waren lange tijd gegeerd om hun mooie kleuren en sierlijke uiterlijk. De invoerders stonden meestal niet stil bij de mogelijke gevolgen die uitheemse soorten kunnen hebben. 

Lang niet alle uitheemse soorten die in Vlaanderen terechtkomen, richten hier ook schade aan. In veel gevallen is ingrijpen niet nodig. Alleen exoten die een negatieve impact hebben op de natuur, de economie of de volksgezondheid moeten bestreden worden. Uitheemse soorten die geen schade aanrichten en dus niet invasief zijn, mogen gewoon blijven. Ter illustratie: de afgelopen twee eeuwen kwamen bijna 2.000 uitheemse plantensoorten Vlaanderen binnen. Ongeveer 50 soorten worden als invasief beschouwd. Alle andere zijn onschuldig en worden niet actief bestreden.
 

• Overzicht van relevante invasieve uitheemse soorten die lichter en zwaarder zijn dan 2 kilogram (pdf - 54 kB)
• Meldingsformulier bestrijding rosse stekelstaart (doc - 919 kB)
• Meldingsformulier afschot Chinese muntjak (doc - 780 kB)
• Meldingsformulier afschot sikahert (doc - 779 kB)
• Meldingsformulier afschot wasbeer (doc - 926 kB)
   

Sinds januari 2015 geldt er een nieuwe regelgeving rond het gebruik van pesticiden. 

• Openbare diensten, waaronder ook terreinbeherende verenigingen, mogen in principe geen pesticiden meer gebruiken. Op die regel worden wel enkele afwijkingen toegestaan. Zo is het toegelaten om pesticiden in te zetten tegen plagen die een gevaar inhouden voor de volksgezondheid, het milieu of de veiligheid en waarvoor nog geen afdoende, niet-chemische bestrijdingswijze beschikbaar is. De afwijkingsmogelijkheden gelden onder meer voor een (heel) klein aantal invasieve exoten, zoals Japanse duizendknoop. 
• Particulieren mogen geen pesticiden gebruiken op openbaar terrein, bijvoorbeeld op het trottoir voor hun woning. Op het privéterrein zijn bepaalde bestrijdingsmiddelen wel nog toegelaten. Het gebruik van glyfosaat door particulieren is sinds 19 juli 2017 volledig verboden. Gekende onkruidbestrijdingsmiddelen met glyfosaat zoals Roundup, Pokon Stop en Bayer Clean Up zijn inmiddels van de markt gehaald of hebben het glyfosaat vervangen door een andere stof, zoals pelargonzuur. Dat is minder giftig, maar nog steeds schadelijk voor het milieu. Het gebruik ervan blijft daarom af te raden.
   

Meer informatie over het gebruik van pesticiden vindt u op www.zonderisgezonder.be en www.ecopedia.be/pesticiden_bestrijdingsmethode.
 

Sensibilisering is cruciaal om de verspreiding van invasieve exoten te voorkomen. Informeer u goed voor u bepaalde planten of dieren koopt en zorg ervoor dat ze nooit in de natuur terechtkomen. 

U kunt problemen helpen voorkomen door:

• Inheemse (of niet invasieve uitheemse) planten en dieren te kopen. Vraag ernaar in de speciaalzaak of het vijver- of tuincentrum. Alternatieven voor invasieve, uitheemse plantensoorten vindt u in de brochure ‘Alternatieven voor invasieven: kies voor biodiversiteit in de tuin' (pdf - 7.74 MB)
• Geen planten of groenafval in de natuur te dumpen. Gooi ze op de composthoop of bij het gft-afval. Bekijk ook de folder ‘Stop de verspreiding van invasieve waterplanten’ (pdf - 4.14 MB)
• Ervoor te zorgen dat uitheemse planten- en diersoorten niet kunnen ontsnappen in de natuur. Veel soorten die nu nog geen problemen geven, kunnen later mogelijk wel voor schade zorgen.
   

In sommige gevallen is bestrijding van invasieve exoten nodig om verdere verspreiding te voorkomen. Per soort wordt een aanpak op maat uitgewerkt, zodat de bestrijding snel en efficiënt gebeurt. Op die manier wordt vermeden dat op een later tijdstip veel meer planten of dieren moeten verdwijnen. Mogelijke vormen van bestrijding zijn indamming (de soort op één plaats insluiten), populatiebeheersing (de populatie verkleinen) en uitroeiing. Bestrijding gebeurt altijd binnen het kader van de milieu- en dierenwelzijnswetgeving.

Invasieve exoten melden
Als u een invasieve exoot opmerkt, kunt u dat melden op www.waarnemingen.be/exoten. Zo helpt u de verspreiding van de soort tegengaan. Beschrijf uitgebreid wat u hebt gezien en voeg indien mogelijk een foto toe. U vindt op de site ook herkenningsfiches om verschillende soorten makkelijker van elkaar te onderscheiden. 

Terreineigenaars en -beheerders die zich registreren op www.waarnemingen.be/exoten worden automatisch verwittigd als iemand op hun terrein een invasieve exoot heeft opgemerkt. Via ‘Melding instellen’ kunt u toelating geven voor de automatische waarschuwingen. Door snel en adequaat maatregelen te treffen tegen invasieve exoten die in Vlaanderen nog niet wijdverspreid zijn, kan heel wat schade vermeden worden.