Invasieve exoten in Vlaanderen

De Aziatische hoornaar komt van nature voor in Zuid- Oost Azië. In 2005 werden voor het eerst exemplaren waargenomen in Europa, namelijk op Frans grondgebied. Dit was naar alle waarschijnlijkheid het gevolg van de introductie van overwinterende koninginnen in cargo afkomstig uit China. Vanuit Frankrijk heeft de soort zich verder verspreid in Europa. In 2011 werden voor het eerst Aziatische hoornaars aangetroffen in België. Inmiddels is de soort hier wijdverspreid. Aziatische hoornaar is een predator van insecten en is vooral gespecialiseerd op honingbijen. De soort is op zich weinig agressief naar mensen toe echter de steken zijn wel pijnlijk en gevaarlijk voor mensen die allergische reacties vertonen. Nesten in nabijheid van huizen of tuinen kunnen bij verstoring aanvallen uitlokken. Ondanks bestrijdingsinspanningen van de afgelopen jaren is de soort uitroeien in Vlaanderen vrijwel onmogelijk gezien de hoge verbreidingscapaciteit en het onmogelijk is om alle nesten te vinden en te verdelgen. 

Sinds 1 november 2022 is de gecoördineerde bestrijding van de Aziatische hoornaar (Vespa velutina nigrithorax) afgelopen. Nesten die nu nog actief zijn zullen binnenkort spontaan inactief worden door het koude weer. Een nest wordt nooit hergebruikt het volgende seizoen en mag dus blijven hangen. Het melden van een nest Aziatische hoornaar op vespawatch.be/obs/add blijft nuttig voor monitoring van de soort in Vlaanderen. Er zal echter geen bestrijder meer automatisch worden aangeduid door het VBI. Indien een nest toch een veiligheidsrisico inhoudt, mag gemaild worden naar vespawatch@inbo.be en brengen we u in contact met een bestrijder Aziatische hoornaar.
 

Canadese ganzen werden vanaf 1920 in Europa ingevoerd als jacht- en parkvogels. Ontsnapte ganzen bleken zich vlot voort te planten in onze streken. Hun leefpatroon is echter schadelijk voor de omgeving. De meeste ganzen die hier van nature voorkomen, zoals de kleine rietgans en de kolgans, zijn trekvogels die in Nederland en Vlaanderen alleen overwinteren. Canadese ganzen blijven ook in de zomer aanwezig. Dat zorgt voor problemen in landbouw-, recreatie- en natuurgebieden. De dieren eten gewassen op en produceren veel mest, waardoor de kwaliteit van bepaalde gebieden afneemt. Om de populatie van Canadese ganzen en andere overzomerende ganzensoorten in toom te houden, mogen de dieren gevangen of bejaagd worden.
 

De Chinese wolhandkrab is een krabbensoort uit Oost-Azië. Ze is met schepen mee naar Europa gereisd en komt nu ook in Vlaanderen voor. Omdat de soort in onze wateren geen natuurlijke vijanden heeft, blijft ze zich langzaam uitbreiden. Wolhandkrabben zijn omnivoren die algen, wormen, schelpdieren en kleine vissen eten. Daardoor vormen ze een bedreiging voor inheemse soorten. Ze vernielen ook visnetten en fuiken en zorgen voor opstoppingen in watervoorzieningssystemen. De soort hier uitroeien is vrijwel onmogelijk omdat ze zich in zee voortplant. De lokale overlast kan wel beperkt worden, bijvoorbeeld met valemmers. 

• Lees meer in de folder ‘Chinese wolhandkrab in Vlaanderen’ (pdf - 930 kB) en de publicatie ‘Handleiding voor over-lastbeheersing van Chinese wolhandkrab in Vlaanderen’ (pdf - 8.84 MB)
   

Japanse duizendknoop is een plantensoort die oorspronkelijk uit Oost-Azië komt. Ze werd als tuinplant in Europa ingevoerd en belandde zo in onze wegbermen en natuurgebieden. Daar brengt ze de natuurlijke plantengroei, de zichtbaarheid en de stabiliteit in het gedrang. De soort is bijzonder hardnekkig omdat ze sterke wortelstokken maakt die moeilijk te verwijderen zijn. Verwijderde wortelstokken kunnen bovendien opnieuw uitschieten en elders problemen veroorzaken. Zo kan grondverzet bijvoorbeeld leiden tot nieuwe haarden. Er zijn meerdere manieren om Japanse duizendknoop te bestrijden, maar geen enkele biedt honderd procent garantie op succes. Wie kiest voor bestrijding, moet zijn inspanningen vooral lang genoeg volhouden. 

• Lees meer in de folders ‘Japanse duizendknoop in Vlaanderen’ (pdf - 4.90 MB), ‘Invasieve duizendknoop: beslishulp voor beheerders’ (pdf - 12 MB) en ‘Japanse duizendknoop en grondverzet’ (pdf - 1.56 MB)
   

Uitheemse struiken zoals rimpelroos, rode ribes, mahonie en sommige soorten dwergmispel ogen mooi in de tuin. Als ze in de natuur belanden, zijn ze vaak problematisch. Op korte tijd kunnen ze uitgroeien tot ondoordringbare struwelen, waardoor beschermde natuur met waardevolle dieren en planten verdwijnt. Omdat de problemen zo ernstig zijn, is de verkoop van sommige soorten inmiddels verboden. Kies voor uw tuin liever niet-invasieve soorten of – nog beter – inheemse soorten, zoals meidoorn, liguster of Gelderse roos. Groenafval dumpen in de natuur doet u best niet.  

• Lees meer in de folder ‘Woekerplanten bedreigen de duinen’ (pdf - 5.25 MB)
   

De wasbeer is een roofdier uit Noord-Amerika. Hij werd in Europa ingevoerd als pelsdier. Wasberen planten zich makkelijk voort in het wild en populaties kunnen op korte tijd sterk groeien. Op die manier krijgen inheemse prooi-soorten in Europa – zoals kikkers, hagedissen, kleine zoogdieren en vissen – er een vijand bij. Wasberen leven ook graag in de buurt van mensen, waar ze moestuinen, vuilnisbakken en eetbakjes van huisdieren plunderen. Dat nauwe contact is een risico, omdat Europese wasberen de wasbeerrondworm dragen, die ook voor mensen gevaarlijk kan zijn. Omdat de populatie in Vlaanderen nog heel klein is, kan de definitieve vestiging van de wasbeer hier nog worden vermeden.

• Hebt u een wasbeer gezien, meld het dan op www.waarnemingen.be/exoten