Vier mogelijke situaties

Een openbaar bestuur dat recht heeft op subsidies voor geïntegreerd natuurbeheer, kan rekenen op de technische expertise van Natuur en Bos van zodra het formeel (schriftelijk) te kennen geeft een natuurbeheerplan te willen opmaken.

Het kan dan:

• Natuur en Bos verzoeken om het technisch beheer van dat terrein uit te voeren
• Natuur en Bos verzoeken om het te begeleiden bij het opmaken van het natuurbeheerplan
• OF: Onmiddellijk beslissen het volledige beheer over te dragen aan Natuur en Bos

De technische expertise van Natuur en Bos slaat op de uitvoerende en coördinerende taken die nodig zijn om het beheer van het natuurterrein binnen afgesproken doelstellingen en volgens goede praktijk uit te voeren. Het houdt eveneens de begeleiding in bij de opmaak van het natuurbeheerplan aan de hand van voorbeeldbestekken, het bijwonen van stuurgroepen, het advies geven over voorlopige beheermaatregelen… De eindverantwoordelijkheid en de financiering van het technisch beheer liggen dan nog steeds bij de openbare terreineigenaar.

Zodra het natuurbeheerplan is goedgekeurd, heeft het bestuur recht op de beheersubsidies zoals vastgesteld onder de regeling geïntegreerd beheer ten behoeve van het natuurbehoud en stopt de ondersteuning vanuit Natuur en Bos voor het technisch beheer.

Vervolgens hebben openbare besturen voor hun natuurterreinen met een natuurbeheerplan de keuzevrijheid met welke partner ze dat beheerplan zullen uitvoeren. Als een openbaar bestuur beslist om het beheer van het natuurterrein volledig over te dragen aan Natuur en Bos, worden geen subsidies meer verleend aan het bestuur. De eindverantwoordelijkheid en de financiering van het beheer liggen dan bij het Agentschap voor Natuur en Bos.

In afwachting van de opmaak van een natuurbeheerplan kan het openbaar bestuur ook beslissen om het volledige beheer over te dragen aan Natuur en Bos. Dat onderscheidt zich van het technisch beheer door bijkomend doelstellingen vast te stellen voor het natuur(technische)beheer en de volledige financiële verantwoordelijkheid voor het beheer te omvatten.
 

Openbare besturen kunnen beslissen om een beheerplan opgesteld naar verouderde regelgeving om te vormen naar een natuurbeheerplan conform recente regelgeving. Het omzettingsbesluit dat het agentschap bezorgt aan het bestuur, geeft aan wat die omzetting inhoudt.

Openbare besturen die akkoord gaan om een verouderd beheerplan om te vormen naar een hedendaags natuurbeheerplan volgens het omzettingsbesluit, en formeel (schriftelijk) te kennen geven een nieuw natuurbeheerplan te willen opstellen, kunnen dan rekenen op de technische expertise van Natuur en Bos.

De omzetting van verouderde beheerplannen naar nieuwe natuurbeheerplannen moet sowieso afgewerkt zijn tegen eind 2023. Vanaf 28 oktober 2023 is de oude subsidieregeling volledig opgeheven. Dat geeft het wettelijk kader aan.

Openbare besturen hebben, behoudens in het VEN en in Natura 2000-gebied, de vrijheid om te besluiten om geen natuurbeheerplan meer op te maken voor hun natuurterrein. Zij worden dan bevoegd voor het volledige beheer van hun natuurterrein, binnen de wettelijke bepalingen van de bos- en natuurdecreten.

Als het technisch beheer van een natuurterrein wordt overgedragen aan een derde, dan wordt het volledige takenpakket van het technisch beheer overgedragen. Bij overdracht van het volledige beheer aan een derde sluit het openbaar bestuur een schriftelijke overeenkomst af met de betreffende derde. Binnen 30 dagen na de dag van ondertekening van de overeenkomst deelt het openbaar bestuur aan Natuur en Bos mee welke derde het natuurbeheerplan zal uitvoeren.

Als er voor een natuurterrein geen natuurbeheerplan is opgemaakt, en er ook geen intentie toe bestaat, dan is er geen betrokkenheid van Natuur en Bos bij de beheeruitvoering op het natuurterrein.

Besturen die eigenaar zijn van een openbaar natuurterrein waarvoor er een goedgekeurd natuurbeheerplan is, kunnen kiezen of ze:

• Het volledige beheer overdragen aan Natuur en Bos
• Zelf instaan voor het beheer
• Het volledige beheer laten uitvoeren door een derde

Als een openbaar bestuur beslist om het beheer van het natuurterrein volledig over te dragen aan Natuur en Bos, dan kan het contact opnemen met het plaatselijk regiobeheerteam van Natuur en Bos.  Tussen het openbaar bestuur en Natuur en Bos worden dan de nodige afspraken gemaakt over de formele overdracht, alsook over de uitvoering van het beheer. Voor de formele overdracht is een modelformulier ‘Volledige beheeroverdracht van een openbaar domein naar het Agentschap Natuur en Bos’ (doc) beschikbaar.

Bij een overdracht van het volledige beheer aan een derde sluit het openbaar bestuur een schriftelijke overeenkomst af met die partner. Binnen 30 dagen na de dag van ondertekening van de overeenkomst deelt het openbaar bestuur aan Natuur en Bos mee welke derde het natuurbeheerplan zal uitvoeren. Eenheid van beheer en het vermijden van versnippering over verschillende beheerders is een streefdoel. De beherende derde zal de subsidies ontvangen die gepaard gaan met het uitvoeren van het natuurbeheerplan.

Als het bestuur, na schriftelijke kennisgeving, beheertaken (globaal pakket) voor een natuurterrein overdraagt van Natuur en Bos naar een derde, dan gebeurt dat uiterlijk negentig dagen na het ondertekenen van de overeenkomst tussen het bestuur en de derde. Nadat die termijn van negentig dagen is verstreken, zal Natuur en Bos geen beheertaken meer uitvoeren.

Besturen die eigenaar zijn van een openbaar natuurterrein, geen natuurbeheerplan hebben, en ook niet de intentie hebben om een natuurbeheerplan op te stellen, staan volledig zelf in voor het beheer van hun natuurterrein. Er is dan ook geen technisch beheer door Natuur en Bos.

Alle wettelijke bepalingen van de natuur- en bosdecreten blijven natuurlijk van toepassing (vb. kapmachtigingen).

Merk op dat openbare eigenaars met een natuurterrein binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) (artikel 25 van het Natuurdecreet) of binnen een Natura 2000-gebied (artikel 36ter, §1 en §2 van het Natuurdecreet), en die een bijdrage kunnen leveren aan de realisatie van het instandhoudingsbeleid, de wettelijke opdracht hebben een natuurbeheerplan op te maken (cf. artikel 11 van het zogenaamde Instandhoudingsbesluit van 20 juni 2014).