Natuurbeheerplan wijzigen of opheffen

De beheerder  mag afwijken van de beheermaatregelen die in het natuurbeheerplan opgenomen zijn voor zover de realisatie van het globale kader en de beheerdoelstellingen niet in het gedrang komen. De beheerder moet er dan wel voor zorgen dat de voorwaarden inzake natuurbeheer die opgenomen zijn in het natuurbeheerplan gevolgd worden en de afwijking mag ook geen gevolgen hebben buiten het terrein.

Om een beoordeling te kunnen maken of een afwijking van beheermaatregelen al dan niet noodzakelijk is, zijn zogenaamde beheerpakketten ontwikkeld. Voor de realisatie van een beheerdoelstelling is de uitvoering mogelijk van een set van beheermaatregelen, waar ook randvoorwaarden aan gekoppeld zijn. Indien binnen het beheerpakket gebleven wordt (inclusief randvoorwaarden), is er geen wijziging van het natuurbeheerplan noodzakelijk.

Als niet aan die voorwaarden voldaan is, dan mogen de afwijkende beheermaatregelen pas uitgevoerd worden na een goedgekeurde wijziging van het natuurbeheerplan.

Wat kan de aanleiding zijn voor het indienen van een aanvraag tot wijziging van een natuurbeheerplan?

1. Een initiatief van de beheerder:

• Voor wijziging van het natuurbeheerplan voor de reeds deelnemende percelen
• Voor uitbreiding van het natuurbeheerplan met bijkomende percelen

2. Een verzoek van Natuur en Bos

• Naar aanleiding van de zesjaarlijkse evaluatie
• Als Natuur en Bos op het terrein heeft vastgesteld dat er afwijkende beheermaatregelen uitgevoerd werden die gevolgen hebben buiten het terrein of die de realisatie van het globale kader en de beheerdoelstellingen in het gedrang brengen
  i. De beheerder heeft dan 180 dagen de tijd om een aanvraag tot wijziging van het natuurbeheerplan ter goedkeuring in te dienen bij Natuur en Bos
  ii. Als de beheerder na die termijn geen gewijzigd natuurbeheerplan heeft ingediend, kan Natuur en Bos zelf het natuurbeheerplan wijzigen. De beheerder wordt daarvan via een beveiligde zending op de hoogte gebracht.
   

1. Bekijk of het dossier in het e-loket natuurbeheerplan terug te vinden is als goedgekeurd natuurbeheerplan in uw persoonlijke indien-omgeving of de indien-omgeving van uw organisatie.  
2. Zo niet, neem contact op met Natuur en Bos, met vermelding van het registratienummer van het goedgekeurde natuurbeheerplan en uw contactgegevens. We bekijken dan samen hoe uw goedgekeurd natuurbeheerplan in het e-loket zal opgeladen worden. 
3. In het e-loket: selecteer uw beheerplan en klik op ‘wijzigen’.  
4. Daarna moet u kiezen tussen een administratieve wijziging (gegevens indiener en begunstigde(n)) of ‘beheerplan wijzigen’. Door op dit laatste te klikken start u een wijzigingsaanvraag op. 
5. Download vervolgens de eerder goedgekeurde geodatabank vanuit het e-loket in het actueel sjabloon (in formaat geodatabase voor ArcGIS of geopackage voor QGIS). 
6. Nu kan u vanuit deze geodatabank de nodige wijzigingen aanbrengen. Volg hierbij de instructies over het veld ‘TypeWijziging’ in de ‘handleiding geografische databank voor natuurbeheerplannen’!  
7. In het e-loket zelf kan u de teksten en bijlages waar nodig invoegen en aanpassen. Bijlagen van het eerder goedgekeurde natuurbeheerplan worden automatisch toegevoegd in het wijzigingsdossier. De bijgewerkte geodatabank kan u opladen in het e-loket. Tijdens het opladen wordt een kwaliteitscontrole van GIS-data uitgevoerd. Let op: indien bij de kwaliteitscontrole zogenaamde “ERRORS” verschijnen, kan het dossier niet ingediend worden. Een bijkomende verbetering van GIS-data is nodig. “WARNINGS” dienen om de GIS-data nog verder te verbeteren, maar leiden niet tot een blokkering. 
8. Wanneer u alle nodige wijzigingen hebt aangebracht kan je de aanvraag tot wijziging indienen voor goedkeuring.
    

De goedkeuringsprocedure voor een wijziging is in principe dezelfde als voor een nieuw natuurbeheerplan. 

Tijdens de consultatie- en adviesronde kunnen alleen opmerkingen en adviezen worden gegeven die gaan over de te wijzigen gegevens.

De goedkeuring van een wijziging van het natuurbeheerplan geldt voor de resterende termijn van de oorspronkelijke looptijd van het natuurbeheerplan.

In volgende situaties is een beperkte goedkeuringsprocedure van toepassing:

• Beperkte wijziging: er zijn geen wijzigingen aan:
  • Deel 1: bespreking van de drie functies en het globaal kader
  • Deel 3: beheervisie
• Een wijziging voor de uitvoering van een actie of maatregel ter realisatie van:
  • De taakstelling in een goedgekeurd managementplan Natura 2000 of een planversie ervan
  • Europese natuurdoelen
  • Gebiedsgerichte doelstellingen inzake natuurbehoud in een goedgekeurd managementplan (ND art.48)
  • Een vastgesteld soortenprogramma, voor zover dat duidelijk gelokaliseerd is in een terrein waarop het natuurbeheerplan van toepassing is

Wijziging: beperkte procedure:
Rood = procedurestap voor de indiener
Groen = procedurestap bij Natuur en Bos
Oranje = procedurestap bij een andere instantie

Afbeelding

De beheerder van het terrein kan een gemotiveerd beroep instellen bij de minister binnen een termijn van dertig kalenderdagen na de kennisgeving van de de afkeuring van een vraag tot wijziging van het natuurbeheerplan.
 

De verbintenis die is ontstaan door de goedkeuring van het natuurbeheerplan kan in bepaalde omstandigheden en onder bepaalde voorwaarden opgeheven worden. Dat kan zowel op initiatief van Natuur en Bos als op vraag van de beheerder van een terrein.

Opheffing type één in VEN
In één specifiek geval wordt het natuurbeheerplan van rechtswege opgeheven zonder dat de hieronder beschreven procedure doorlopen wordt. Dat is het geval voor een terrein van type één, dat na de goedkeuring in het VEN komt te liggen. Dan wordt het natuurbeheerplan van rechtswege opgeheven twee jaar na de afbakening van het VEN. Binnen die periode kan de beheerder een nieuw natuurbeheerplan indienen van type twee, drie of vier. Omdat het opstellen van een natuurbeheerplan meestal niet verplicht is kan de beheerder ook beslissen om geen nieuw natuurbeheerplan op te stellen. Eenmaal het natuurbeheerplan type één opgeheven is, kunnen de voorziene beheermaatregelen niet meer zonder machtiging of vergunning uitgevoerd worden.

Opheffing op initiatief van Natuur en Bos
Als Natuur en Bos vaststelt dat de beheerder de beheermaatregelen niet uitvoert of andere maatregelen uitvoert dan voorzien in het natuurbeheerplan, en dat daardoor de realisatie van de beheerdoelstellingen in het gedrang komt, kan Natuur en Bos de procedure voor opheffing van het natuurbeheerplan starten.

Bij een gezamenlijk natuurbeheerplan: het voornemen tot opheffing slaat enkel op dat deel van het terrein dat in beheer is van de persoon bij wie Natuur en Bos de vaststellingen heeft gedaan. Natuur en Bos moet daarbij aantonen dat de mogelijkheid van overname van het beheer van het terrein door de overige beheerders onderzocht is, waarbij de overige beheerders op de hoogte zijn gebracht van de gevolgen van de opheffing inzake de voorwaarden voor type twee, drie of vier.

Opheffing op initiatief van de beheerder
De beheerder van een terrein kan Natuur en Bos verzoeken om het natuurbeheerplan op te heffen.
Voorwaarden voor private terreinen:

• Type één: dit kan altijd
• Type twee, drie of vier: enkel vanwege overmacht, waardoor de beheerder definitief onmogelijk het beheerplan kan uitvoeren (bv. omwille van ziekte, overlijden, faillissement, onteigening...)

Voorwaarden voor openbare terreinen:

• De opheffing is noodzakelijk voor maatregelen die een maatschappelijk belang dienen

Bij een gezamenlijk natuurbeheerplan: het verzoek tot opheffing slaat enkel op het terrein in beheer van de persoon die om de opheffing verzoekt. Het akkoord van de overige beheerders moet bij het verzoek gevoegd worden.

Wat zijn de gevolgen?

• Het verlenen van subsidies wordt stopgezet. De verleende subsidies worden geheel of gedeeltelijk teruggevorderd.
• Als het beheer van het terrein van belang is voor het realiseren van de Europese natuurdoelen kan Natuur en Bos voorstellen aan de Vlaamse Regering om het beheer van het terrein over te nemen gedurende de resterende looptijd van het natuurbeheerplan. Bij overname van het beheer door Natuur en Bos ontvangt de beheerder van een privaat terrein een vergoeding die overeenkomt met het KI van het terrein, aangepast aan het indexcijfer van de consumptieprijzen van het Rijk (art. 518 Wetboek van Inkomstenbelastingen).
• Bij verkoop van een terrein waar Natuur en Bos het beheer overgenomen heeft, heeft de Vlaamse grondenbank het voorkooprecht (ND art.37, §1, 5°).

Procedure opheffing natuurbeheerplan of overname beheer door Natuur en Bos

Afbeelding

(1) Hoorzitting: Zowel de betrokken beheerder als de overige beheerders van het gezamenlijke natuurbeheerplan worden uitgenodigd. De betrokken beheerder kan zich op de hoorzitting laten vertegenwoordigen en bijstaan door de personen die hij daarvoor aanwijst. Alle aanwezigen krijgen binnen de tien kalenderdagen een verslag van deze hoorzitting.

(2) Bij een verzoek tot opheffing is de normale behandeltermijn zestig kalenderdagen, maar als Natuur en Bos een voorstel tot overname van het beheer doet, wordt die termijn geschorst tot de minister een beslissing genomen heeft over de overname.

(3) Bij een voorstel tot overname van het beheer door Natuur en Bos: Natuur en Bos nodigt de beheerder uit om binnen de zestig kalenderdagen mee te delen of het beheer van het terrein kan worden overgenomen door een andere beheerder, die aantoont of aangetoond heeft op een deskundige manier aan natuurbeheer te kunnen doen.

(4) Zowel de betrokken beheerder als de overige beheerders van het gezamenlijke beheerplan krijgen een afschrift van de beslissing over de opheffing van het natuurbeheerplan of over de overname van het beheer en/of over de schorsing van de subsidies. Bij overname van het beheer door Natuur en Bos wordt in deze beslissing ook de vergoeding vermeld (ND art. 16decies, §3).

De beheerder van het terrein kan een gemotiveerd beroep instellen bij de minister binnen een termijn van dertig kalenderdagen na de kennisgeving van de opheffing van het natuurbeheerplan op initiatief van Natuur en Bos of de weigering tot opheffing van het natuurbeheerplan op vraag van de beheerder.
 

Het initiatief voor opheffing van de erkenning als natuurreservaat kan enkel uitgaan van Natuur en Bos, wanneer vastgesteld wordt dat niet meer aan de voorwaarden van erkenning wordt voldaan. De beheerder zelf kan niet de opheffing van de erkenning als natuurreservaat aanvragen.

De beslissing over de opheffing wordt genomen door de minister, tegelijk kan de minister, op voorstel van Natuur en Bos, beslissen over de gehele of gedeeltelijke terugvordering van de verleende subsidies.

Procedure voor de opheffing van de erkenning als natuurreservaat

Afbeelding

De beslissing tot opheffing van de erkenning wordt bij uittreksel bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad, met opgave van de naam van het natuurreservaat, de gemeente of gemeenten in kwestie en de kadastrale gegevens van de percelen waarvan de erkenning wordt opgeheven.