Ziek of dood dier gevonden

Hebt u een ziek, verzwakt of gewond dier gevonden, wees dan voorzichtig. Zieke dieren voelen zich snel bedreigd als er iemand in de buurt komt en kunnen soms agressief reageren. Bovendien kunnen ze besmet zijn met ziektekiemen. 

• Raak een ziek of verzwakt dier bij voorkeur niet aan.
• Observeer het dier even om zeker te zijn dat het wel degelijk ziek of verzwakt is. Het kan immers gebeuren dat een dier gewoon aan het uitrusten is. Jongen van roofvogels springen op een bepaald moment uit het nest en liggen dan op de grond, maar worden wel nog door hun ouders gevoederd. Ook jonge reekalfjes die u in de vegetatie ziet liggen, zijn meestal helemaal niet achtergelaten door hun moeder. Raak jonge dieren zeker niet aan: uw geur kan ervoor zorgen dat de ouderdieren het jong verstoten.
• Denkt u toch dat een dier in nood is, bel dan een gespecialiseerd opvangcentrum om te vragen wat u kunt doen.
   

Hebt u een dood dier gevonden, blijf dan op afstand en raak het kadaver zeker niet aan. Dode dieren kunnen besmet zijn met ziektekiemen. 

• Is het géén wild dier? Contacteer dan de eigenaar. Als u de eigenaar niet kunt bereiken, neem dan contact op met de politie. Een elementaire hygiëneregel stelt dat de beheerder of eigenaar ervoor zorgt dat een kadaver niet ter plekke ontbindt.
• Is het een wild dier? Neem contact op met de bevoegde instanties, zeker als het om meerdere kadavers op één plaats gaat. Zo’n uitzonderlijke sterfte kan veroorzaakt worden door een infectie of een gezondheidsprobleem. Sommige diersoorten zijn bovendien beschermd en worden wetenschappelijk opgevolgd. Afhankelijk van de diersoort kunt u verschillende instanties contacteren.
   

Om een goed beeld te krijgen van de virusstammen die circuleren bij wilde vogels en om de evolutie van de uitbraak op te volgen is het belangrijk waakzaam te zijn voor zieke en dode wilde vogels.

• Als u dode vogels aantreft in Vlaanderen of Wallonië, bel dan steeds de (gratis) influenzalijn op 0800/99777. Vervolgens zullen de kadavers in de ziektebewaking van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid worden opgenomen, en opgehaald worden voor onderzoek op vogelgriep en andere ziekteverwekkers. 
• Als u zieke vogels aantreft, contacteer dan een nabij gelegen opvangcentrum voor wilde dieren (VOC) zodat de dieren er verzorgd kunnen worden of indien nodig geëuthanaseerd en onderzocht kunnen worden op vogelgriep.

SOS Vogelgriep
In november 2021 werd vogelgriep van het type H5N1 aangetroffen in de wilde vogelpopulaties in Vlaanderen. De circulerende vogelgriepvirusstam is niet zoönotisch en dus niet gevaarlijk voor de mens. Maar vanuit het voorzorgsprincipe is het aangeraden bij manipulatie van zieke vogels wegwerphandschoenen en een mondmasker te dragen, en er eveneens op toe te zien dat personen met verminderde immuniteit geen zieke vogels manipuleren. Zieke vogels kunnen vervoerd worden in een afgesloten plastieken bak of kartonnen doos. Karton wordt nadien afgevoerd via papier, een plastieken bak moet nadien ontsmet worden voor hergebruik.

Omdat sommige vogelgriepvirussen heel besmettelijk zijn voor vogels en dus ook voor pluimvee, kan het FAVV bij een uitbraak in Vlaanderen verplichtingen opleggen voor houders van gedomesticeerde vogels, zowel voor commerciële houderijen als voor de hobbysector. 

Lees zeker onze aanbevelingen in verband met het manipuleren van vogelkadavers op de pagina over passieve monitoring van vogelgriep bij in het wild levende vogels.

Voederen van vogels wanneer er vogelgriep circuleert bij wilde vogels in Vlaanderen
Ook al werd het vogelgriepvirus vastgesteld bij in het wild levende vogels in Vlaanderen, je mag tuinvogels blijven voederen via een voedertafel of -silo. Door het aanbieden van voedsel verhoog je natuurlijk wel het risico dat een besmette vogel andere vogels kan besmetten, maar daarnaast help je de vogels met voedsel de koude wintermaanden door.

Let er wel op dat eventueel gedomesticeerde vogels zoals gehouden kippen, eenden of ganzen niet in contact kunnen komen met de voederplaatsen en uitwerpselen die zich rond deze voederplaatsen bevinden!
Vogelbescherming Vlaanderen geeft op haar website meer voedertips en drinkwatertips voor tuinvogels.

Wat met de jacht op waterwild wanneer er vogelgriep circuleert bij wilde vogels?
Door de federaal afgekondigde ophokplicht is de jacht met de roofvogel de facto niet toegelaten. De jacht met het geweer op waterwild blijft mogelijk. Het is echter raadzaam dat de jager in deze omstandigheden extra waakzaamheid heeft voor de populatietoestand en conditie van het waterwild op zijn jachtterrein. Zo kan de jager zijn afschot aanpassen om minder bijkomende sterfte te veroorzaken in vogelpopulaties die onder druk staan door het hoogpathogene virus en om minder bijkomende verstoring te creëren in de vogelpopulaties. Ten slotte is het ook in lijn met de afgekondigde federale maatregelen voor pluimvee(hobby)houders dat er een minimaal contact wordt nagestreefd tussen mens en wilde vogels/virus om verspreiding van de infectie naar gedomesticeerde vogels te vermijden.

Als er toch gejaagd wordt op waterwild, volg dan volgende bioveiligheidsmaatregelen op:

• Draag handschoenen bij het manipuleren van kadaver
• Ontsmet het gebruikte materiaal
• Vermijd contact met gedomesticeerd pluimvee of vogels tot 4 dagen na de manipulatie van wilde vogelkadavers
   

Het vervoer van geschoten wild, het consumeren of aanbieden aan een derde of aan een erkende wildverwerkingseenheid is nog steeds toegelaten. De algemene regel geldt daarbij dat dieren die abnormaal gedrag of afwijkingen (inwendige of uitwendige) vertonen, niet voor consumptie geschikt zijn.

SOS mezensterfte
In april 2020 werd er door onze buurlanden een grote sterfte opgemerkt bij mezen en soms ook bij andere zangvogels. Ontdek wat er precies aan de hand is en hoe u kunt helpen >
 

Als u een vleermuis vindt die ziek of gekwetst is en verzorging nodig heeft, kunt u het naar een erkend opvangcentrum (VOC) brengen. Om te vermijden dat vleermuizen besmet kunnen raken met het COVID-19-virus neemt u daarbij best volgende maatregelen:

• Raak geen dieren aan als u symptomen van COVID-19 hebt (of als u onlangs symptomen gehad hebt).
• Draag wegwerphandschoenen en zet een goedgekeurd mondmasker op als u een noodlijdend dier naar een VOC brengt. Zo verkleint u de kans dat u het COVID-19-virus aan een dier kunt doorgeven.

Wees zeer voorzichtig bij het manipuleren van vleermuizen. Lees zeker onze aanbevelingen hieromtrent >

Lees  meer informatie over:

• Maatregelen ter preventie van overdracht van het COVID-19-virus van mens op vleermuizen en op andere wilde fauna
• De passieve monitoring van vleermuizen (rabiës)
   

De egel heeft het de laatste jaren moeilijker in ons land. Daarom zijn er enkele onderzoeken opgestart. Lees hoe egels gemonitord worden en wat u moet doen als u een zieke egel vindt.

Na de uitbraak van Afrikaanse varkenspest bij everzwijnen in Wallonië worden alle dood gevonden everzwijnen in Vlaanderen ingezameld voor analyse, tenzij ze een duidelijk slachtoffer zijn van jachtactiviteiten.

• Blijf op afstand en raak het kadaver niet aan!
• Bel zo snel mogelijk het Opvangcentrum voor Wilde dieren (VOC) uit uw provincie
   

De gecontacteerde medewerker van het provinciale opvangcentrum voor wilde dieren zal vragen naar uw precieze locatie en de situatie ter plaatse (ziet het kadaver er nog intact uit of is het al deels vergaan, ligt het in een bos of langs de weg, is het een klein big of een groter zwijn…).

De medewerker zal vervolgens verdere instructies geven. Deze persoon zal u eventueel vragen om niet weg te gaan tot wanneer er een ploeg ter plaatse komt om het kadaver op te halen voor onderzoek. Op die manier proberen we samen om eventuele ziekten bij wilde zwijnen snel vast te stellen en verdere spreiding te voorkomen.
 

Wanneer u een dode amfibie in Vlaanderen aantreft waarbij het kadaver relatief vers én intact is zonder traumatische doodsoorzaak (dus geen aangereden amfibieën, kadavers die zijn aangepikt door dieren en geen verdronken amfibieën) brengt u die best steeds naar een van de Opvangcentra voor Wilde dieren (VOC) zodat de doodsoorzaak wordt onderzocht:   

• Verpak het kadaver in een dubbele plastic zak of berg het op in een plastieken doosje
• Volg steeds het veiligheidsprotocol om ongewilde verspreiding van het virus te voorkomen
   

Ligt het kadaver in een gewestelijk park of een groene ruimte in beheer van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid? Waarschuw dan Natuur en Bos via het telefoonnummer 02/553 81 02.

Ligt het kadaver in een groene ruimte beheerd door de gemeente, op een openbare weg, een niet-openbare weg of een privé-eigendom? Contacteer dan de gemeentediensten of lokale politie.

Juridische informatie in verband met kadavers van dieren zonder (gekende) eigenaars, de zogenaamde ‘res nullius dieren’. Lees meer >
 

Regio	VOC	Contact
Antwerpen	VOC Brasschaat-Kapellen Holleweg 43, 2950 Kapellen	Telefoon: 03/376 45 15 E-mail: info@vocbrasschaatkapellen.be
Limburg	VOC Natuurhulpcentrum Oudsbergen Industrieweg Zuid 2051, 3660 Oudsbergen	Telefoon: 089 85 49 06 E-mail: info@natuurhulpcentrum.be
Oost-Vlaanderen	VOC Merelbeke Liedermeersweg 14, 9820 Merelbeke	Telefoon: 09 230 46 46 / 0495 42 84 77 E-mail: voc.merelbeke@vogelbescherming.be
Vlaams-Brabant	VOC Malderen Boeksheide 51, 1840 Malderen	Telefoon: 052 33 64 10 E-Mail: voc.malderen@gmail.com
West-Vlaanderen	VOC Oostende Nieuwpoortsesteenweg 642, 8400 Oostende	Telefoon: 059 80 67 66 E-mail: voc.oostende@vogelbescherming.be