Welke jachtmethoden zijn toegelaten?

De jacht kan en mag op verschillende manieren beoefend worden, afhankelijk van de:

• Doelstelling van de jacht (gewone jacht, bijzondere jacht of bestrijding)
• Categorie waartoe een wildsoort behoort (grofwild, kleinwild, waterwild en overige wildsoorten)
• Jachtbeleving
• Geschiktheid in de lokale context
• Efficiëntienood
   

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de toegelaten jachtmiddelen en -methodes voor de jacht op grofwild, met de bijbehorende administratieve verplichtingen. 
 

	Gewone jacht	Bijzondere jacht	Bestrijding
Toegelaten middelen	* Vuurwapens * Niet-elektronische akoesti-sche lokmiddelen * Aankorrelplaatsen (alleen voor wilde zwijnen)	* Vuurwapens * Akoestische lokmiddelen * Aankorrelplaatsen (alleen voor wilde zwijnen) * Kast- en kooivallen van max. 100 m2	* Vuurwapens * Akoestische lokmiddelen * Aankorrelplaatsen (alleen voor wilde zwijnen) * Kast- en kooivallen van max. 100 m2
Jachtwijze	* Aanzitjacht (1) * Bersjacht (2) * Drukjacht (3)	* Aanzitjacht (1) * Bersjacht (2) * Drukjacht (3)	* Aanzitjacht (1) * Bersjacht (2) * Drukjacht (3) * Drijfjacht (4)
Administratieve verplichtingen	* Afschotplan * Afschot melden binnen een maand na einde kwartaal * Label bevestigen boven het hielgewricht en aan linkse onderkaak  * Onderkaak bewaren tot twee maanden na einde kwartaal	* Afschotplan * Voorafgaande  meldingsplicht * Afschot melden binnen een maand na einde kwartaal * Label bevestigen boven het hielgewricht en aan linkse onderkaak  * Onderkaak bewaren tot twee maanden na einde kwartaal	* Afschotplan * Voorafgaande  meldingsplicht * Afschot melden binnen een maand na einde kwartaal * Label bevestigen boven het hielgewricht en aan linkse onderkaak  * Onderkaak bewaren tot twee maanden na einde kwartaal
Extra info	Ree: alleen gewone jacht is mogelijk als het jachtterrein minstens 1.000 hectare groot is, als het terrein 250 hectare dekking omvat of binnen een erkende WBE

^{(1)    Bij de aanzitjacht zit de jager in een hoogzit of aanzithut te wachten tot het wild passeert. 
(2)    Bij de bersjacht probeert de jager wild te vinden door aandachtig rond te wandelen, te kijken en te luisteren.
(3)    Tijdens een drukjacht wandelen meerdere personen (drijvers) rustig door een gebied, meestal met honden, zodat het aanwezige wild in beweging komt.
(4)    Tijdens een drijfjacht wandelen meerdere personen (drijvers) met veel lawaai en meestal ook met honden door een gebied, zodat het aanwezige wild op de vlucht slaat.}
 

Waarom worden vangkooien ingezet?
Ondanks bejaging en preventie groeit de populatie everzwijnen in Vlaanderen. Daardoor blijft er ook overlast, vooral in Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant. 
Om oplossingen te vinden voor dit probleem heeft het Agentschap voor Natuur en Bos geëxperimenteerd met vangkooien voor everzwijnen. Daaruit bleek dat vangkooien een efficiënte en effectieve bijkomende methode kunnen zijn om het aantal everzwijnen te reduceren en zo de schade te minimaliseren. De wetgeving laat het gebruik van vangkooien ook toe.

Enkele belangrijke voordelen van het gebruik van vangkooien zijn:

• Weinig verstoring 
• Meerdere dieren kunnen tegelijk worden gevangen met een korte actie
• De vangkooien zijn selectief voor everzwijnen
• Doden kan op een veilige manier gebeuren, rekening houdend met dierenwelzijn 
• Dieren die gevangen worden met een vangkooi zijn geschikt voor menselijke consumptie

Wat zijn vangkooien (kastvallen, kooivallen) precies?

• Vangkooien voor everzwijnen zijn vallen waarin de dieren gelokt worden met plantaardig of niet-levend dierlijk lokaas.
• De kooi kan gesloten worden met een dichtvallend luik of door middel van een doorgang die de dieren slechts in één richting kunnen nemen. Het luik kan dichtvallen door een trigger die de everzwijnen zelf aanraken of door een vanop afstand bestuurbaar systeem.
• De dieren moeten zich vrij kunnen bewegen in de kooien die tot 100m² groot kunnen zijn.
• De kooien worden permanent via camera’s of tenminste dagelijks fysiek gecontroleerd en alle andere gevangen dieren dan everzwijnen worden dadelijk ter plekke vrijgelaten. De gevangen everzwijnen worden gedood, conform de richtlijnen van dierenwelzijn. 
• Vangkooien worden geïdentificeerd met een weersbestendig plaatje waarop het jachtverlofnummer van de plaatser van de val en het telefoonnummer van het agentschap (02 553 81 02) leesbaar vermeld staan. 

Wanneer zet het Agentschap voor Natuur en Bos vangkooien in?
Vangkooien kunnen ingezet worden door het Agentschap voor Natuur en Bos: 

1. Om de efficiëntie en de effectiviteit van het populatiebeheer te verhogen; ze zijn dus een aanvulling op andere jachtvormen in gebieden waar de druk van everzwijnen heel hoog is. Als men vaststelt dat de overlast niet daalt, ondanks het nemen van preventieve maatregelen en het organiseren van jachtactiviteiten, zowel aanzitjacht als drukjacht, kunnen bijkomend vangkooien worden ingezet
2. In domeinen waar een reguliere jachtverpachting zonder vangkooien niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Bij een volgende verpachting kan de inzet van vangkooien dan worden opgelegd.
3. Vangkooien kunnen ook meteen ingezet worden als schade door everzwijn te vrezen is en als aanzichtjacht, bersjacht en drukjacht moeilijk zijn:

• In woonomgevingen: bv. op braakliggende percelen tussen woningen, in grotere tuinen, op openbare groenpercelen... Vangkooien kunnen dan worden ingezet door Natuur en Bos als eigenaar van de betrokken percelen of door jagers op vraag van de eigenaars.
• In zeer verstoringsgevoelige omgevingen, waar drukjacht beter niet wordt uitgevoerd tenzij de schade door everzwijnen zeer groot is: bv. in uitgestrekte moeras- of rietvegetaties waar everzwijnen verschuilen om hun jongen te werpen, maar waar tegelijk ook roerdomp en andere zeldzame soorten hun jongen grootbrengen of beschutting en rust zoeken.
• In omgevingen waar aanzitjacht en drukjacht niet mogelijk of opportuun zijn, vanwege recreatie, veiligheid... : bv. in of nabij recreatieve centra, kampplaatsen voor jeugdverenigingen...
• Op jachtterreinen van minder dan 40 ha. Voor de jacht met het geweer is in Vlaanderen 40 ha aangesloten jachtterrein nodig. Voor de jacht met vangkooien is dat niet het geval en kan de populatie dus ook op kleinere jachtterreinen worden georganiseerd met het oog op de beperking van de overlast. 

Het gebruik van vangkooien is enkel toegelaten bij bijzondere jacht en bestrijding, niet bij gewone jacht. Hoewel jagers deze beheermethode al sinds 2014 mogen gebruiken, worden de meeste kooien voorlopig ingezet op overheidsdomeinen.

Vangkooien voor everzwijnen zijn niet kant-en-klaar te koop in de winkel. Ze zijn ook niet goedkoop om te laten maken. Daarnaast vereist de inzet van vangkooien voldoende kennis en ervaring. Daarom leent Natuur en Bos vangkooien uit voor wie er mee aan de slag wil (WBE’s, jagers, landbouwers, particulieren, gemeentebesturen…). Om een vangkooi aan te vragen stuurt u een mail naar everzwijncoordinator@vlaanderen.be. Via een vragenlijst moet u uw project toelichten. De everzwijncoördinator beoordeelt de vraag en beslist waar de kooien prioritair ingezet kunnen worden. Bij het ontlenen wordt ook de nodige info gegeven over een correct en optimaal gebruik.
 

• Lees de literatuurstudie naar het diervriendelijk gebruik van vangkooien >

 

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de toegelaten jachtmiddelen voor de jacht op kleinwild, met de bijbehorende administratieve verplichtingen.
 

	Gewone jacht	Bijzondere jacht	Bestrijding
Toegelaten middelen	* Vuurwapens * Roofvogels		* Vuurwapens * Roofvogels
Administratieve verplichtingen			* Voorafgaande meldingsplicht
Extra info	Patrijs: alleen door erkende WBE en onder specifieke voorwaarden

 

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de toegelaten jachtmiddelen voor de jacht op waterwild, met de bijbehorende administratieve verplichtingen.
 

	Gewone jacht	Bijzondere jacht	Bestrijding
Toegelaten middelen	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Niet-elektronische akoestische lokmiddelen	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Akoestische lokmiddelen	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Elektronische akoestische lokmiddelen
Administratieve verplichtingen		* Voorafgaande meldingsplicht	* Voorafgaande meldingsplicht
Extra info		Kievit: alleen op vliegvelden

 

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de toegelaten jachtmiddelen voor de jacht op wildsoorten die niet onder het grofwild, kleinwild of waterwild vallen, met de bijbehorende administratieve verplichtingen.
 

	Gewone jacht	Bijzondere jacht	Bestrijding
Toegelaten middelen	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Niet-elektronische akoestische lokmiddelen * Alleen voor konijnen: fret en vangkooi of buidel * Alleen voor verwilderde katten: kast- of kooivallen van max. 1.000 dm³	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Akoestische lokmiddelen * Alleen voor konijnen: fret en vangkooi of buidel * Alleen voor verwilderde katten en vossen: kast- of kooivallen van max. 1.000 dm³ * Alleen voor houtduiven: duivencarrousel	* Vuurwapens * Roofvogels * Niet-levende of kunstmatige lokdieren * Akoestische lokmiddelen * Alleen voor konijnen: fret en vangkooi of buidel * Alleen voor verwilderde katten en vossen: kast- of kooivallen van max. 1.000 dm³ * Alleen voor houtduiven: duivencarrousel
Administratieve verplichtingen		* Voorafgaande meldingsplicht	* Voorafgaande meldingsplicht
Extra info	*Vos: niet binnen 50 m rond een vossen- of dassenburcht *Verwilderde kat: alleen vangen met een kast- of kooival. Heeft een kat een visueel kenmerk van een eigenaar, dan wordt ze weer vrijgelaten. Zoniet gaat ze naar het asiel.	*Vos: niet binnen 50 m rond een vossen- of dassenburcht	*Vos: niet binnen 50 m rond een vossen- of dassenburcht *Verwilderde kat: alleen vangen met een kast- of kooival. Heeft een kat een visueel kenmerk van een eigenaar, dan wordt ze weer vrijgelaten. Zoniet gaat ze naar het asiel.